Lianne (20) is geboren in China en werd toen ze ongeveer 2,5 jaar oud was geadopteerd door witte Nederlanders. Ze groeide op in de Biblebelt als enig kind, waar ze streng werd opgevoed met het Christelijke geloof. De Biblebelt is een regio van Zeeland tot Overijssel die wordt gekenmerkt door een traditionele christelijke levenswijze. Hier spelen religieuze waarden en kerkbezoek een belangrijke rol in het dagelijks leven.
Praten over mentale gezondheid is nog steeds een taboe, ook binnen de Oost- en Zuidoost-Aziatische gemeenschappen. Veel mensen voelen een enorme druk om sterk te blijven en hun emoties voor zich te houden uit angst om hun familie teleur te stellen, gezichtsverlies te lijden of een zware last te zijn voor anderen. Dit zorgt ervoor dat psychische problemen, zoals depressie en suïcidale gedachten, vaak in stilte worden gedragen.
In deze serie delen we de verhalen van mensen die suïcidale gedachten hebben (gehad), en/of iemand hebben verloren door suïcide. Hun ervaringen laten zien hoe moeilijk het kan zijn om over deze gevoelens te praten en hoe dringend behoefte is aan meer openheid en begrip.
Door deze verhalen te delen, hopen we het taboe rond mentale gezondheid te kunnen doorbreken en anderen aan te moedigen om de hulp te zoeken die ze nodig hebben, zonder schaamte of angst.
Lianne is vooral de laatste maanden zoekende en worstelt met vragen als ‘Wat betekent het geloof voor mij?’, omdat er binnen het geloof ook bepaalde ideeën zijn over mentale gezondheid. “Er zijn mensen die geloven dat therapie en medicatie niet de juiste weg zijn. Ze geven aan dat je juist op God moet vertrouwen en dat Hij je zal helpen.’’ Ze vindt het belangrijk dat er wordt gekeken naar de totale situatie van iemands leven, en wat daarvoor wel of niet passend is. Het kan dus voor iedereen verschillend zijn wat daarin helpend is en daarom zou er dus niet te snel over geoordeeld moeten worden.
Lianne’s adoptieouders hebben een slechte band met de rest van de familie, daar hebben ze nauwelijks contact mee. “Maar omdat we naar de kerk gingen, hadden we een kerkgemeenschap waar we steun van kregen. Die zagen we sowieso elke zondag en af en toe doordeweeks. Ik merkte dat er behoorlijk wat gedoe was binnen de kerk als het gaat om onderlinge banden, sociale controle, en ook omdat het een hechte gemeenschap was waar je al snel van elkaar afhankelijk bent. Mede hierdoor had ik voor mijzelf besloten dat ik liever niet meer bij deze gemeenschap zou willen blijven.”
“Niet, of in hele kleine mate. Sinds begin dit jaar ben ik uit huis en in de afgelopen maanden ben ik erachter gekomen dat het voor mijn proces, en het punt waarop ik in mijn leven ben aangekomen, passend was om uit huis te gaan. Het heeft me heel veel inzichten gegeven en naar mijn idee ook wat betreft adoptie-gerelateerde aspecten. Voor mijn gevoel heb ik afstand nodig van mijn oude thuissituatie. Ook juist fysieke afstand.
Toen ik net uit huis was had ik ook weinig contact met mijn adoptieouders. Ik zag en sprak ze bijna niet. Gisteren had ik nog een gesprek met mijn adoptievader over hoe ik nu over het geloof denk. Voorheen ging ik ook naar andere kerken. Toen ze zagen dat ik niet meer naar ‘onze’ kerk ging dachten ze dat ik naar een andere kerk ging. Maar ik ga al een tijd helemaal niet meer.”
“Ik weet van mijn adoptievader dat hij een bepaald geloof aanhangt dat veel te maken heeft met God en met goed en fout doen. Zelf ben ik daar breder in gaan staan. Ik geloof niet dat er maar één waarheid is. Tegelijk ben ik aan het uitzoeken hoe het dan wel in elkaar zit. Mijn adoptievader, en ook de kerkgemeenschap waar mijn adoptieouders nog steeds bij zijn aangesloten, geloven dat wat zij geloven ook dé waarheid is en dat wat anderen geloven niet klopt. Dit is heel zwart-wit geschetst, het is natuurlijk iets genuanceerder, maar het komt in wezen wel hierop neer. Ik denk dat mijn adoptieouders mijn proces, waarin ik een bredere kijk heb, op een bepaalde manier ‘veroordelen’ omdat zij echt overtuigd zijn van hun gelijk. En dat maakt een conversatie houden wel een stuk lastiger. Ze blijven bij hun eigen overtuiging, en staan weinig tot niet open voor een andere manier van denken.”
“Mijn kindertijd was geweldig, daar heb ik heel veel goede herinneringen aan. Toen ik ouder werd en naar de middelbare school ging werd het lastiger. Nu ik ouder ben kom ik er pas achter dat mijn adoptie heel veel invloed heeft gehad. Toen ik ongeveer 14 was voelde ik dat onbewust. Ik merkte dat ik mij niet helemaal heb kunnen aarden, niet heb kunnen hechten. Ik voelde een bepaalde leegte en eenzaamheid. Zelf dacht ik dat het hoorde bij het puber zijn.”
“Lange tijd heb ik dat wel gedaan, maar in de afgelopen twee jaar is het veranderd. Dat heeft denk ik te maken met een periode in mijn vaders leven waar hij zelf mee zat. Hierdoor was hij emotioneel veel minder aanwezig. Het bevestigde voor mij dat hij er ook niet voor mij was, waardoor ik dacht dat ik het zelf wel kon oplossen. Dit gevoel heb ik eigenlijk al vanaf mijn geboorte; toen ik werd afgestaan, in een kindertehuis moest opgroeien en daarna werd geadopteerd. Het idee dat ik het alleen moest doen werd toen al gevormd en wat mijn adoptievader deed bevestigde dit alleen maar.”
“Nee, ook al willen ze dat wel geven. Ik weet dat ze het beste voor mij willen, maar ik ervaar niet de ruimte, veiligheid en het vertrouwen om ook de dingen waar ik mee zit of die ik voel te delen met hen.” Lianne kon ook niet over haar thuissituatie praten met vrienden, waardoor ze er alleen voor stond. Ze kan zich niet voorstellen hoe het is om alles met iemand te kunnen delen omdat die ervaring haar volledig onbekend is. Hoewel ze nu wel vriendinnen heeft die dicht bij haar staan, blijft ze toch bepaalde zaken voor zich houden; het volledige vertrouwen om alles te delen ontbreekt nog steeds. Naarmate de tijd vordert wordt ze er wel beter in.
Sinds kort heeft ze ook uit eigen initiatief contact opgenomen met een adoptiecoach. Hier heeft ze veel aan, maar ook hier deelt ze niet alles. Ze beseft heel goed dat ze niet alles vertelt, maar weet ook niet of ze dit wil veranderen en op welke manier ze dat zou willen doen.
“Twee jaar geleden ging het helemaal niet goed met mij. Omdat mijn adoptievader emotioneel afwezig was is er bij mij letterlijk een knop omgegaan dat ik hem niet meer kan vertrouwen en dat ik het allemaal zelf moest doen. In die tijd kreeg ik te maken met somberheidsklachten, ik vroeg mijzelf dagelijks af wat ik nou doe op deze wereld en waarom ik nog zou blijven leven. Twee vriendinnen waar ik een goede band mee had hebben toen contact opgenomen met mijn huisarts, waardoor ik diezelfde dag bij de crisisdienst van de GGZ ben beland.
Op dat moment was ik suïcidaal, maar diep van binnen wilde ik helemaal niet dood. De pijn en duisternis die ik op dat moment voelde waren zo immens en daar wil je gewoon van af. Ik zag geen andere uitweg. Ik weet daarnaast onwijs goed dat er licht aan het einde van de tunnel is, ook al kost het vijf minuten voordat het weer licht is. Die vijf minuten zijn dan niet te overzien, je wil dan uit het leven stappen. Het is dan meer omdat ik mij zo wanhopig voel en dat ik de pijn niet meer aankan. Ik weet voor mezelf precies hoe het proces verloopt: na elke terugval raak je steeds dieper in de put, tot je op een punt komt waarop je beseft dat je dit niet langer kan volhouden. Op dat moment lijkt het alsof het beter is om het leven te beëindigen. Ik wilde niet nog meer pijn voelen.”
Lianne is altijd al bezig geweest met filosoferen over de zin van het leven. Ze wil dat meer mensen open en eerlijk over suïcide praten, in plaats van dat het een taboe blijft. Ze heeft zelf namelijk het gevoel gehad dat haar gedachten er eigenlijk niet mochten zijn, waardoor het juist erger werd in plaats van beter. In de toekomst wil ze bij de GGZ werken, maar op dit moment is ze nog aan het oriënteren en werkt ze in de zorg voor mensen met een beperking.
“Ik wil graag met de complexere diagnoses en hulpvragen werken, gericht op meerdere hulpvragen tegelijkertijd. Zelf heb ik ervaren dat je vaak per hulpvraag of diagnose behandeld wordt, als het een combinatie is dan wordt dat heel lastig. Er worden geen oplossingen geboden voor deze mensen omdat ze dan al uitbehandeld zijn of dat het te ingewikkeld voor de hulpverleners is om hen te behandelen.”
“Twee jaar geleden bij de crisisdienst van de GGZ heb ik de diagnose Depressie gekregen. Als ik er nu op terugkijk, kreeg ik bij stemmingswisselingen al snel de diagnose Depressie. Zelf denk ik dat het probleem wat dieper ligt dan dat. Ik denk dat het belangrijk is om niet overal snel een label op te plakken, maar om te kijken naar wat de hulpvraag is en wat daarvoor nodig is. Juist de vraag stellen: ‘Wat zou helpen per persoon en situatie?’ Als er namelijk op deze manier naar mijn situatie was gekeken dan denk ik dat ik niet per se het label Depressie zou hebben gekregen. In plaats daarvan had ik gewild dat er meer aandacht was geweest voor mijn adoptie, wat volgens mij de reden was dat ik me zo voelde.”
Het kostte tijd voordat Lianne zelf doorhad dat haar adoptie zo’n grote impact had op haar leven. Toen de hulpverleners haar destijds vroegen of adoptie een thema was dat op dat moment speelde, gaf ze aan dat dit absoluut niet het geval was. Ze dacht dat ze alles al had verwerkt. Er werd niet verder ingegaan op de impact van adoptie, wat ze jammer vindt. Begin dit jaar ontdekte ze dat ze haar adoptie helemaal niet had verwerkt. Tot een paar maanden terug wist ze niet van het bestaan van een adoptie-community, en wist ze niet welke mogelijkheden er waren om in contact te komen met andere geadopteerden en waar je adoptie-gerelateerde vraagstukken zou kunnen behandelen. Via internet vond ze een adoptie-community genaamd Adoptiepedia. Deze biedt informatie voor Chinees en Taiwanees geadopteerden met betrekking tot racisme, mentale gezondheid en identiteits- en rootsvragen. Lianne zou dit enorm waardevol hebben gevonden als dit destijds aan haar was geïntroduceerd. “Hoewel ik er toen misschien niet voor openstond denk ik dat 16-jarige Lianne het fijn zou hebben gevonden om zulke contacten te hebben.” Lianne waardeert nu de mensen om haar heen met wie ze haar ervaringen kan delen en vindt veel herkenning en saamhorigheid in deze community.
Ze heeft nog wel regelmatig het gevoel van leegte en eenzaamheid, en ze vraagt zichzelf af wat ze nog op de aarde doet en waar het goed voor is. Maar mede dankzij Adoptiepedia heeft ze wel hoop en vraagt ze zichzelf af wat het leven allemaal nog in petto heeft. “De leegte en eenzaamheid gaan hand in hand met het gevoel van hoop, en ik probeer mijn weg daarin te vinden. Het is oké om je soms rot te voelen, niks is permanent. Schaam je niet om hulp te zoeken. Ik word vooral blij van kleine dingen, zoals eten. Ik ben nu fan van carpaccio en ik wil vooral de Aziatische keuken ontdekken. Laatst heb ik hotpot gedaan en dat vond ik geweldig, dat heb ik ook niet vanuit huis meegekregen. Waar ik ook van kan genieten is de realisatie dat ik dingen doe omdat ik dat zelf wil en leuk vind. Ik merk dat ik daar heel blij van word. Volgende week ga ik bijvoorbeeld spontaan een weekje naar Italië met een vriendin. Vroeger zou ik dit nooit hebben gedaan, maar nu vind ik dat geweldig!”
“Blijf dicht bij jezelf. Doe niet iets wat andere mensen willen dat je doet, maar sta er zelf achter en wees er zelf van overtuigd. Anders is er niets authentieks aan je manier van leven. Ik vind het enorm belangrijk dat je dicht bij jezelf blijft.”
“Het is geen aanstellerij, het is geen aandacht vragen en het is niet iets egoïstisch. Daarnaast zeggen sommige mensen dat je dan voor hen moet leven, maar dat is het hele probleem. Je doet al zoveel voor de ander en dat put je juist zo erg uit.
Mijn omgeving probeerde mij in leven te houden, ze verboden dingen en daardoor voelde ik juist meer druk. Sommige mensen denken dat mijn suïcidaliteit groter wordt als je vraagt: ‘wil je dood?’. Maar als je het bespreekbaar maakt geeft het veel meer ruimte om je verhaal kwijt te kunnen zonder oordelen, zeker als je geen idee hebt wat het precies is.
Wat ik vervelend vind, is wanneer mensen doen alsof ze het begrijpen, terwijl ze dat in werkelijkheid niet doen. Ik zou liever hebben dat ze eerlijk tegen me zijn en zeggen dat ze zich het niet kunnen voorstellen. Een oprechte handreiking zonder oordeel en een bereidheid om erover te praten zou veel betekenen. Soms is het al genoeg als mensen gewoon willen luisteren. In zo’n situatie kan je omgeving niet veel meer doen, maar dat kan juist net voldoende zijn.”
“Ik zou niet zeggen dat het volledig over gaat, omdat ik geloof dat het een kwestie van ups en downs is. Probeer van moment tot moment te leven en niet te veel vooruit te kijken naar volgend jaar of volgende week. Focus je op het hier en nu, doe iets liefs voor jezelf, en houd het bespreekbaar met je omgeving. Zorg voor iemand die je vertrouwt en met wie je je gevoelens kunt delen, en schaam je niet om hulp te zoeken bij psychologen en therapeuten. Je bent niet alleen.”
“Voor eenieder die worstelt met mentale gezondheid; ik weet dat wat ik nu zeg heel cliché en cheesy klinkt. Vaak gaat het hand in hand, waarbij je soms te maken hebt met ups of downs en soms zelfs tegelijk. Het kan ook naast elkaar bestaan. Dat kan en dat mag! Het is jouw leven, jij bent de auteur van je eigen boek! Mocht je behoefte hebben aan contact, schroom niet om contact met me op te nemen! Of iemand anders die je vertrouwt.”
Heb je behoefte aan meer informatie over mentale gezondheid? MIND Korrelatie biedt advies, ondersteuning en informatie aan mensen met (beginnende) psychische klachten en hun naasten. Heb of ken je iemand met suïcidale gedachtes? Stichting 113 Zelfmoordpreventie is de nationale organisatie voor preventie van suïcide. Bel gratis 0800-0113 of chat met hen.
Heb je hulp nodig of informatie over culturele adoptie? InterCountry Adoptee Voices kan je helpen.
Er is ook een handreiking voor nabestaanden als je iemand bent verloren aan zelfdoding. Help mee aan het onderzoek van 113 over zelfmoordpreventie.
Als een non-profit belangenorganisatie voor Oost- en Zuidoost-Aziatische mensen in Nederland zijn wij afhankelijk van de vrijgevigheid van donateurs. Strevend naar een samenleving die open en welkom is voor iedereen, komen wij op voor de rechten van deze mensen.
Comments are closed