De schrijver van deze column is Selena Dols. Afkomstig uit een klein dorp maar klaar voor het zetten van grote stappen, streeft Selena ernaar om racisme uit de taboe te halen en overal bespreekbaar te maken. Als column schrijver hoopt ze met haar werk bij te kunnen dragen aan een inclusievere mindset van de maatschappij.
Ik kijk naar talkshows, films en series. Ik zie politici, hoofddirecteuren, beroemdheden en modellen. Mijn ogen bestuderen de mensen die ik zie op tv-schermen en in magazines.
Maar ik zie amper mensen zoals ik.
‘Wat denk je dat de oorzaak van racisme is?’ was een vraag die mij werd gesteld toen ik solliciteerde bij Asian Raisins. Ondanks dat er vele antwoorden mogelijk zijn op deze vraag, kwam één zin meteen bij mij naar boven: het gebrek aan representatie.
Ik ben mij ervan bewust geworden dat ik in gezelschappen vaak het zwarte schaap ben. Alleen in mijn versie met een bruin uiterlijk. Ik ben opgegroeid en wonend in een witte buurt. Ik ging naar een bijna volledig witte school in een andere witte, rijkere buurt. Daarnaast zaten in mijn dansgroep nagenoeg alleen maar witte mensen. En tot slot was ik ook nog eens het enige Aziatische meisje in mijn examenjaar. Situaties als deze kunnen ervoor zorgen dat witte mensen die amper in contact komen met mensen die een andere huidskleur hebben, niet altijd weten hoe ze op hen moeten reageren. Dat kan je ze bijna niet kwalijk nemen, want mensen van kleur zijn vaak simpelweg onbekend terrein.
De eerste keer dat ik hierbij stilstond, was toen er in 2018 een nieuwe tiener romcom op Netflix verscheen: ‘To All The Boys I’ve Loved Before’. Gebaseerd op de bestseller van Jenny Han, is dit de eerste mainstream tiener romcom die wereldwijd zo populair is geworden met een Aziatisch hoofdpersoon. Als groot fan van romantische komedies was het ook voor mij wennen om een Aziatisch meisje zo’n grote rol te zien spelen. Het was geen Julia Roberts, Cameron Diaz of Jennifer Aniston zoals ik gewend was om te zien in dit genre.
Ook is de manier waarop de hoofdpersoon wordt weergegeven cruciaal: als een normaal, alledaags Aziatisch-Amerikaans meisje. Er wordt geen duidelijke nadruk gelegd op haar afkomst; dit speelt slechts een kleine rol in de film. Door op deze manier een inkijk te geven in het leven van een Aziatisch-Amerikaans persoon kan de manier waarop mensen in het algemeen naar Aziaten kijken veranderen. Los van het uiterlijk kan een Aziatisch persoon precies hetzelfde meemaken, voelen of denken als ieder ander.
Toch is bekend dat de meeste producers voor het hoofdkarakter een wit persoon wilden casten. Ook bij een andere, op een boek gebaseerde, succesvolle film ‘Crazy Rich Asians’ was er een voorkeur voor een wit hoofdpersonage. Waarom? Omdat films met witte hoofdpersonen een grotere kans op succes hebben. Hier komt het onbekende terrein terug: Aziatische hoofdpersonen in films komen amper voor. Hoe reageren mensen op films waarin wel een Aziatisch hoofdpersonage speelt? Wat voor invloed heeft dit op de omzet? En hoe zit het met de kijkcijfers?
Wanneer er zoveel vragen en onzekerheden opkomen bij een kwestie als deze, lijkt het makkelijker om gewoon, zoals bijna standaard is, een wit hoofdpersoon te casten. Juist door het feit dat bij TATBILB en Crazy Rich Asians niet voor de makkelijke weg is gekozen, wordt er veel bijgedragen aan de representatie van de (Amerikaans-) Aziatische gemeenschap.
Door een Aziatisch persoon als hoofdkarakter te zien in een film als TATBILB, kreeg ik het gevoel dat er meer mogelijkheden zijn voor iemand met een Aziatisch uiterlijk. Het was alsof er een deur openging: ook in de acteerwereld kan ik welkom zijn. Het maakt niet altijd uit of ik het wíl worden, maar wat ik wil begint bij kijken naar wat ik daadwerkelijk kan of mag zijn. En als ik in diverse sectoren niemand zag met een Aziatisch uiterlijk hield ik er onbewust al rekening mee dat het voor mij niet mogelijk zou zijn om in die sector aan het werk te gaan.
Vroeger wilde ik nooit echt met mijn afkomst geassocieerd worden. Ik probeerde mijzelf zo ‘Westers’ mogelijk op te maken en te gedragen. Toch kon ik niet voorkomen dat mensen racistische opmerkingen naar mij maakten. Tegenwoordig besef ik mij dat deze racistische opmerkingen vaak voortkomen uit onwetendheid. Bepaalde verwachtingen en associaties komen voort uit het gebrek aan kennis en inzicht. Kennis en inzicht die ook niet geboden werd of te vinden was in het alledaagse leven: op tv, sociale media of in magazines.
Een makkelijke oplossing voor racisme is er niet. De mindset van een hele wereldmaatschappij is niet van de ene op de andere dag te veranderen. Ook merk ik dat velen moe worden wanneer ik begin over racisme, want dit onderwerp wordt inmiddels beschouwd als uitgekauwd en vermoeiend. Daarom is het belangrijk dat representatie begint bij de onbewust toegankelijke dingen. Door terug te vallen op één van onze meest primitieve zintuigen kan er, stap voor stap, een omvorming plaatsvinden in de hersenen. Want wat wij zien vormt hoe wij denken. Wanneer men vaker Aziatische mensen ziet in verschillende settings treedt het proces van gewenning op. In mijn geval begon deze gewenning bij het zien van de film TATBILB. Voor een ander kan dit beginnen bij het zien van Aziatische mensen in hun favoriete tijdschrift of in de reclames van hun lievelingskledingmerk.
Ik ben blij dat ik representatie langzaam op gang zie komen. In reclames, series en tv-shows wordt er meer aandacht besteed aan het representeren van de multiculturele samenleving. Allerlei kleine veranderingen die perspectief bieden op een toekomst waarin er meer bewustwording komt van wat uiterlijk of afkomst nou eigenlijk zegt over een persoon.
Mijn vertrouwen in mezelf en in mijn mogelijkheden voor de toekomst is gegroeid. Ik durf te zijn wie ik ben en ik ben er zeker van dat ik kan worden wat ik wil. Algemene representatie van mensen met verschillende huidskleuren is opgestart, maar heeft nog een lange weg te gaan. In sommige branches zie ik nog helemaal geen Aziatische mensen of andere mensen van kleur. Maar ik maak mij geen zorgen, ook in die branches kan ik mezelf zien. Want hoe je het ook wendt of keert, er moet altijd iemand de eerste zijn.
Lees ook: Aziaten, Verschillend of Overeenkomend?
Als een non-profit belangenorganisatie voor Oost- en Zuidoost-Aziatische mensen in Nederland zijn wij afhankelijk van de vrijgevigheid van donateurs. Strevend naar een samenleving die open en welkom is voor iedereen, komen wij op voor de rechten van deze mensen.
Comments are closed