VEELGESTELDE VRAGEN
Het korte antwoord: ‘Hanky Panky Shanghai’ is racistisch.
Het lange antwoord: ‘Hanky Panky Shanghai’ is een zogenaamd verjaardagslied dat wordt gezongen op basisscholen en kinderfeestjes. Dit lied wordt gezongen alsof het de Chinese variant van Happy Birthday is. Het lied bestaat uit drie nonsens woorden die Chinees moeten klinken, maar een slap aftreksel zijn van een echte Chinese taal zoals Mandarijns of Kantonees. Tijdens het zingen van dit lied worden vaak racistische karikaturen gemaakt. Zoals de ooghoeken met de vingers naar de zijkant trekken of de handen bij elkaar doen en buig bewegingen maken. Kinderen van Oost- en Zuidoost-Aziatische afkomst worden op deze manieren belachelijk gemaakt. Verder krijgen Nederlandse kinderen van alle achtergronden zo aangeleerd dat deze vorm van racisme acceptabel of zelfs normaal is. Het zingen van dit lied met bijbehorende effecten komt niet alleen voor op hun eigen verjaardag, maar ook op die van klasgenootjes. Hierdoor kan het helaas voorkomen dat Oost- en Zuidoost-Aziatische kinderen met tegenzin, in plaats van plezier, een verjaardag vieren.
Het korte antwoord: ‘Hanky Panky Shanghai’ laat kinderen van Oost- en Zuidoost-Aziatische afkomst al op jonge leeftijd kennismaken met racisme en maakt van verjaardagen een onprettige ervaring. Klaslokalen worden zo onveilige omgevingen.
Het lange antwoord: Er zijn een aantal dingen verkeerd aan ‘Hanky Panky Shanghai’. Die hebben we hier op een rijtje gezet:
* De “taal”:
‘Hanky Panky Shanghai’ drijft de spot met Chinese talen. Het lied bestaat uit nonsens woorden die zogenaamd Chinees klinken, maar geen echte Chinese taal zijn. Vaak wordt ‘Hanky Panky Shanghai’ gezongen in combinatie met Happy Birthday in een Engelse, Franse of Duitse versie. Alleen de “Chinese” variant wordt gezongen in een neptaal, en dat is kwetsend en respectloos.
* De gebaren:
Tijdens het zingen van dit zogenaamde verjaardagslied worden regelmatig kwetsende en discriminerende gebaren gemaakt, zoals de ooghoeken met de vingers naar de zijkant trekken of de handen bij elkaar doen en buigbewegingen maken. Dit zijn racistische karikaturen die het uiterlijk van Oost- en Zuidoost-Aziatische mensen belachelijk maakt. De gebaren en de benaming “spl**toog” kwetsen veel mensen. Oost- en Zuidoost-Aziatische kinderen in Nederland voelen zich hierdoor niet geaccepteerd en kunnen zich vervolgens gaan schamen voor hun eigen afkomst, uiterlijk en cultuur. Zeker wanneer zulke ogenschijnlijk onschuldige liedjes gezongen worden in de veilige omgeving van een school, heeft dit ingrijpende gevolgen.
* De context:
Zingen op school is een sociale activiteit die geschikt is om een groepsgevoel te creëren, maar bij ‘Hanky Panky Shanghai’ gaat dit mis. Waar je in een gesprek kan aangeven dat iets jou kwetst, heb je die mogelijkheid tijdens het zingen van een lied niet. Bovendien is het zingen van ‘Hanky Panky Shanghai’ geen interactie die alleen tussen leeftijdsgenoten plaatsvindt: in de context van een verjaardagsviering wordt dit ingezet of goedgekeurd door de leerkracht. De medewerking van een gezaghebbend persoon en het ontbreken van een kans om jezelf in het moment uit de situatie te verwijderen, creëert een terugkerende en onveilige omgeving die veel Oost- en Zuidoost-Aziatische kinderen schaadt. Zij worden systematisch “voor de grap” gecentreerd in een liedje dat hun etniciteit, culturele achtergrond én uiterlijk reduceert tot nonsens geluiden en gebaren. Ook wordt de diversiteit van alle verschillende Oost- en Zuidoost-Aziatische volkeren en culturen zo gebagatelliseerd en versimpeld tot één groot geheel. Hierdoor kunnen kinderen ook gaan denken dat er geen verschillen zijn tussen de Oost- en Zuidoost-Aziatische culturen en volkeren.
Een goede intentie betekent helaas niet automatisch dat acties niet kwetsend of racistisch kunnen zijn. ‘Hanky Panky Shanghai’ is vast niet ontstaan uit kwade intenties, maar het heeft helaas wel een dusdanig negatieve impact op veel mensen van Oost- en Zuidoost-Aziatische afkomst. Het lied maakt van verjaardagen een onprettige ervaring. Daarom zetten wij ons in om het te verbannen van (basis)scholen en pabo-opleidingen.
Uit onze enquête blijkt dat veel mensen in hun jeugd niet wisten wat discriminatie was. Hierdoor zongen velen ‘Hanky Panky Shanghai’ in hun jeugd zonder door te hebben dat dit een discriminerend en racistisch lied is. Dat betekent niet dat jij een slecht of racistisch mens bent. Het betekent wel dat de Nederlandse samenleving bepaalde vormen van racisme, zoals dit lied, niet herkent als schadelijk. Het is belangrijk dat de samenleving zich bewust wordt van deze vormen van (soms verborgen) discriminatie en racisme, omdat kinderen het vaak nog niet kunnen aangeven wanneer zij last hebben van racisme. Dat zou ook niet nodig moeten zijn. Het is aan volwassenen om het goede voorbeeld te geven en het voor het kind op te nemen mocht dit nodig zijn. Het verleden is niet meer te veranderen, maar de toekomst kunnen we nog wél vormen.
Er zijn gelukkig heel veel verjaardagsliedjes, zoals Lang zal ze leven, In de wei staat een koe, De koekenpan is jarig, etcetera. Vaak wordt ‘Hanky Panky Shanghai’ gezongen als een zogenaamde Chinese variant van Happy Birthday, dat soms ook in het Frans of Duits gezongen wordt. Als een jarige twee- of meertalig is en het leuk vindt, zouden zij, bijvoorbeeld, samen met de leerkracht(en) en de klas het liedje kunnen leren in de andere taal die zij spreken.
stop racisme in de klas
