Disclaimer: We hebben aan de hand van onze eigen kennis en bronnen ons best gedaan om de termen toe te lichten. Echter hebben sommige termen een andere lading gekregen door de jaren heen.
Met wat achtergrondinformatie leggen wij het je uit. Soms worden deze termen namelijk nog door elkaar heen gebruikt of interpreteert iemand een term net iets anders. Om de verschillen duidelijk te laten zien, zetten wij er een aantal naast elkaar. Dit artikel hebben we in samenwerking gemaakt met Dekolonisatie Netwerk voormalig Nederlands Indië (@dekolonisatienetwerk.vni).
Het gebied in de Indische Archipel dat gekoloniseerd was door Nederland. Wanneer we het hebben over Nederlands-Indië, spreken we over de tijd vóór het uitroepen van de Indonesische Republiek.
Indonesië sinds de onafhankelijkheid. Indonesië heeft haar onafhankelijkheid op 17 augustus 1945 uitgeroepen. De Nederlandse regering erkende moreel deze specifieke onafhankelijkheidsdatum pas sinds 2010. Daarvoor hanteerde Nederland 27 december 1949 als datum dat Indonesië haar soevereiniteit verkreeg.
Maluku is een eilandengroep in het oosten van de Indische Archipel. Met de Molukken wordt vaak ook wel Zuid-Molukken bedoeld. De Molukkers in Nederland komen vooral uit de Zuid-Molukken.
Ambon wordt het meest prominente eiland in de Molukken genoemd. Veel Nederlanders noemden alle Molukkers eeuwenlang Ambonezen. Alle militairen die in dienst gingen op het eiland Ambon werden ook Ambonezen genoemd. Zelfs als zij niet uit Ambon kwamen, maar uit één van de omringende eilanden.
De (Indo-)Europese bevolking. Wanneer een Nederlander in Nederlands-Indië een kind kreeg, was het kind een Nederlander. Als zij kinderen kregen, waren deze ook Nederlands. Daarom hebben we het in Nederland vaak over “Indische mensen”. Het woord is afgeleid van Nederlands-Indië. Indisch is geen etniciteit en ook geen nationaliteit.
Maar het woord ‘Indisch’ kunnen wij ook vanuit een Brits perspectief zien. Dan verwijst Indisch naar het voormalige Brits-Indië (nu India, Pakistan, Bangladesh en delen van Myanmar).
Als men behoort tot de oorspronkelijke bevolking uit Indonesië. Bijvoorbeeld Javanen, Sumatranen en Balinezen. Zonder Europees bloed. Zij worden ook wel Indonesiërs genoemd.
Indonesisch is geen etniciteit maar een nationaliteit. De archipel bestaat dan ook uit meer dan 100 verschillende etniciteiten.
Iemand met witte en Indonesische (en mogelijk ook met Afrikaanse) voorouders. Indo is een afkorting van Indo-Europeaan. De term Indo wordt tegenwoordig ook gebruikt door personen met bi-culturele achtergrond: Nederlandse en Indonesische roots of Indische roots.
Indo is ook een koloniaal woord en werd vroeger denigrerend gebruikt. Men gebruikt liever: ‘Indonesische roots’.
Een gebruikte term in het koloniale tijdperk. ‘Indo-Europeanen’ verwezen naar nazaten uit relaties tussen Europese en Indonesische bewoners van Nederlands-Indië.
De Indonesische taal. Men zegt; “Ik spreek Indonesisch” of “Ik spreek Bahasa Indonesia.” Vaak hoor je nog: “ik spreek Bahasa.” En dat klopt eigenlijk niet.
De Maleise taal (Bahasa Melayu). Maleis werd/wordt ook op sommige plekken in Indonesië gesproken.
Daarnaast heb je ook Moluks Melayu en Manadonees Melayu. Deze talen zijn een direct gevolg van kolonialisme. Een vermenging van talen, ook wel: creoolse taal. Dit zijn dus andere talen dan Bahasa Melayu, wat ze in Maleisië spreken.
En Indonesisch en Maleis zijn sterk verwant aan elkaar, vandaar dat die twee termen vaak door elkaar heen worden gebruikt. Maar het is handig om altijd met Indonesisch naar Indonesië te verwijzen en met Maleis naar Maleisië.
De term waarmee Chinezen (of afstammelingen van Chinezen) in de Indische archipel worden aangeduid. De benaming van Peranakan-Chinezen is afgeleid van het Indonesische woord ‘anak’, dat ‘kind’ betekent, en staat voor ‘afstammeling’. In de nieuwe Peranakan cultuur werden Chinese tradities gecombineerd met Indonesische elementen.
De Peranakan-Chinezen spreken Indonesisch, Maleis, Baba-Maleis en soms Minnanyu. Een groot deel is boeddhist en de rest islamitisch, christen of aanhanger van Confucius.
Toen Indonesië in 1949 als onafhankelijk werd verklaard door Nederland bleef één gebied hiervan uitgesloten: Nederlands Nieuw-Guinea (nu West-Papoea). Gelegen op het westelijke deel van het eiland Nieuw-Guinea, werd West-Papoea in 1962 bezet door Indonesië. Kort nadat Nederland was vertrokken.
De Papoea’s zijn de oorspronkelijke bewoners van West-Papoea en enkele eilanden eromheen. Zij zagen dat een gepland referendum voor de Papoease onafhankelijkheid werd belemmerd. Zij moesten lijdzaam toezien hoe de Indonesische regering het gebied inlijfde. Slechts 1025 geselecteerde inwoners mochten stemmen. Zij werden sterk beïnvloed om voor inclusie met Indonesië te stemmen.
Als een non-profit belangenorganisatie voor Oost- en Zuidoost-Aziatische mensen in Nederland zijn wij afhankelijk van de vrijgevigheid van donateurs. Strevend naar een samenleving die open en welkom is voor iedereen, komen wij op voor de rechten van deze mensen.
Comments are closed